2018-05-11

RODAN - polski system zarządzania bazą danych

'Okladka 1 pdf.jpg'

Dr Witold Staniszkis prezentuje historię powstania systemu zarządzania bazą danych RODAN. Jest to jedyne rozwiązanie tego typu powstałe w kraju. Zwraca uwagę tempo prac, zdolność zorganizowania licznego i kompetentnego zespołu, a także trafne decyzje władz Zjednoczenia Informatyki. Autor wymienia cały skład Zespołu projektowego oraz podaje bogatą literaturę tematu. Zaskakuje informacja, że ZETO Katowice zastosowało Rodan do opracowania systemu ewidencji pojazdów.

 

Koncepcja realizacji SZBD RODAN została opracowana przez Witolda Staniszkisa w trakcie stażu naukowego u profesora Edgara H. Sibley'a na University of Maryland College Park w latach 1973-1974. Profesor Sibley był również przewodniczącym Komitetu Systemowego CODASYL (ang. CODASYL Systems Committee),  Opracowana koncepcja została przedstawiona kierownictwu Zjednoczenia Informatyki i uzyskała pozytywną opinię naukową.

W celu realizacji projektu powołano jesienią 1974 roku Zakład Produkcji Oprogramowania R-Polsystem jako nową strukturę organizacyjną, podlegającą dyrektorowi Ośrodka Obliczeniowego ZETO-ZOWAR w Warszawie, którym w tym czasie był mgr inż. Zdzisław Bogdanowicz. W wyniku ogłoszonego konkursu na stanowiska projektantów-programistów w zespole projektowym RODAN w ciągu kilku miesięcy został skompletowany zespół ponad 40 specjalistów, który w ciągu niecałego roku ustabilizował się na poziomie około 50 osób.

Ze względu na konflikt pomiędzy dyrekcją Zjednoczenia Informatyki a dyrektorem ZETO-ZOWAR, dotyczącym koncepcji przeniesienia całego zespołu do prac nad systemem PESEL forsowanej przez dyrektora Bogdanowicza w porozumieniu z MSW, cały zespół został przeniesiony do Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Informatyki w Warszawie, gdzie utworzono Zakład Systemów Zarządzania Bazą Danych pod kierownictwem W. Staniszkisa. Decyzję o przeniesieniu zespołu Rodan do OBRI podjął ówczesny dyrektor Zjednoczenia Informatyki Władysław Matwin, a dyrektorem OBRI był profesor dr. hab. inż. Jan Goliński. Zakład kontynuował zadanie realizacji SZBD RODAN zgodnie z przyjętą koncepcją.

 

...Tak jak w wielu innych dziedzinach informatyki Stany Zjednoczone były prekursorem w dziedzinie systemów zarządzania bazą danych, zarówno w zakresie prac teoretycznych, skupionych przede wszystkim na rozważaniu różnych modeli danych, jak i w zakresie prac implementacyjnych, skutkujących wypuszczeniem na rynek produktów oprogramowania narzędziowego.

Pierwszymi komercyjnymi produktami systemów zarządzania bazą danych były IDS (Integrated Data Store) opracowany w roku 1965 w Honeywell Information Systems (później General Electric) przez zespół pod kierunkiem Charlesa W. Backman’a oraz system IMS (Information Management System) opracowany w roku 1968 w firmie IBM.

IDS stanowił implementację sieciowego modelu danych i w tym sensie jest uważany za prekursora kierunku sieciowych baz danych, reprezentowanego przez standardy Komitetu CODASYL. Charles W. Bachman otrzymał w roku 1973 nagrodę „1973 ACM Turing Award” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie baz danych.

Information Management System (IMS) był implementacją hierarchicznego modelu danych i stał się najbardziej powszechnie stosowanym systemem zarządzania bazą danych, dzięki ogromnej przewadze firmy IBM w sprzedaży komputerów serii 360/370. Bazy danych IMS były eksploatowane do późnych lat 90. w wielu ośrodkach obliczeniowych na świecie.

Na początku lat 70. powstały w Stanach Zjednoczonych jeszcze trzy systemy zarządzania bazą danych, zgodne ze standardami Komitetu CODASYL, a mianowicie system DMS 1100 firmy UNIVAC, DBMS32 firmy DEC, oraz IDMS firmy Cullinet, która zakupiła pierwszą wersję tego systemu od firmy B.F. Goodrich. Dwa pierwsze były eksploatowane na rodzimym sprzęcie obu dużych firm komputerowych, a trzeci został zrealizowany dla komputerów IBM 360/370 i szybko stał się jednym z bardziej znaczących systemów tej klasy na świecie.

W roku 1970 Edgar F. Codd opublikował artykuł zawierający specyfikację relacyjnego modelu danych [Co1970], po którym w ramach jego zespołu opracowano specyfikacje języków zapytań Sequel (obecnie SQL) oraz Square opublikowane w roku 1973 [B1973]. Praktycznym wynikiem prac badawczych był opracowany w ośrodku badawczym IBM San Jose prototyp relacyjnego systemu zarządzania bazą danych o nazwie System-R. Komercyjne wprowadzenie technologii relacyjnych baz danych było ograniczone stosunkowo niską wydajnością urządzeń pamięci zewnętrznej i nastąpiło na większą skalę dopiero w latach 80-tych. E.F. Codd otrzymał nagrodę 1981 ACM Turing Award za wybitne osiągnięcia w dziedzinie baz danych w roku 1981.

Zastosowania dostępnych systemów zarządzania bazą danych rozwijały się w sposób powszechny w przemyśle i administracji Stanów Zjednoczonych dopiero w drugiej połowie lat 70. Natomiast zastosowania baz danych w Europie Zachodniej i Japonii były opóźnione w stosunku do amerykańskich o co najmniej 5 lat. Również podejmowane wysiłki przez szereg dużych firm europejskich zmierzające do opracowania własnego oprogramowania zarządzania bazą danych kończyły się w większości przypadków niepowodzeniem.

...Przykładem podejmowanych wysiłków w pierwszej połowie lat 70.  mogą być takie nieudane, i w efekcie wycofywane z eksploatacji, systemy zarządzania bazą danych jak DBMS IV angielskiej firmy ICL, Pholas holenderskiej firmy Phillips, czy DBMS szwedzkiej firmy Saab. Jedynym systemem zarządzania bazą danych zrealizowanym z sukcesem w Europie Zachodniej w tamtym okresie był niemiecki system Adabas, opracowany przez firmę Software A.G. Adabas zaimplementował tabelaryczny model danych oparty na zbiorach odwróconych (ang. inverted files) i o własny nie standardowy język zapytań. ....

Zobacz także